بررسی ارتباط بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکت های جدیدالورود در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده

پیش بینی سود هر سهم در سرمایه گذاری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، زیرا تغییرات قیمت سهام و واکنش مستقیم بازار سرمایه را در پی دارد. از طرفی در محیط تجاری کنونی به دلیل تغییرات سریع فناوری و شرایط مالی ، مدیران از دورنمای تجاری شرکت ارزیابی درستی ندارند و از این رو بروز خطاها در برآوردهای حسابداری ،اجتناب ناپذیر است.

این مسئله در مورد شرکتهای جدیدالورود به بورس ،به دلیل عدم سابقه معاملاتی و در نتیجه اطلاعات تاریخی اندک ، از اهمیت بیشتری برخوردار است و عدم تقارن اطلاعاتی نیز میان مدیران و سرمایه گذاران بالقوه ، در این شرکت ها بالااست . سرمایه گذاران برای تصمیم گیری در مورد خرید ، فروش یا نگهداری سهام ، به اطلاعاتی نظیر پیش بینی سود هر سهم که از سوی شرکت ها ارائه می شود اتکا می کنند . بنابراین دقت این پیش بینی که مبنای تصمیم گیری آن ها است حائز اهمیت است.

مقدمه

امروزه به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی ، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی ، مهم ترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات درست و کسب منفعت مورد انتظار و استفاده بهینه و مطلوب از امکانات مالی ، دسترسی به اطلاعات درست و به موقع و تحلیل دقیق و واقع بینانه آن می باشد.

از جمله اطلاعاتی که استفاده کنندگان ازااطلاعات مالی شرکتها در تصمیم گیری های خود مورد توجه قرار می دهند اطلاعات مرتبط با بازده سهام شرکت ها است . در این میان هرگونه اطلاعاتی که به نحوی مرتبط با شرکت بوده و با عملکرد و وضعیت مالی شرکت ارتباط داشته باشد بر بازده سهام تاثیر گذار خواهد بود .

بیان مسئله

گزارش های مالی از مهمترین فرآورده های سیستم اطلاعاتی حسابداری است که برای گروه های مختلفی از استفاده کنندگان برون سازمانی، اطلاعات مالی را در چارچوب مشخصی ارائه می کند که این اطلاعات در تعیین قیمت سهام بی تأثیر نیست. تغییرات قیمت سهام شرکت ها تحت تأثیر عوامل مختلفی است. یکی از عوامل موثر بر روند قیمت سهام یک شرکت نشانه ها و علائمی است که به صورت اطلاعات مختلف از داخل آن شرکت انعکاس می یابد و در دسترس سرمایه گذاران قرار می   گیرد. از جمله اطلاعات منتشره از سوی شرکت ها، صورت های مالی اساسی و اعلان سود پیش بینی شده هر سهم برای سال آینده است. این اطلاعات حسابداری نقش مهمی در تصمیم گیری سرمایه   گذاران در خصوص خرید، فروش و نگهداری سهام دارند.

چارچوب نظری تحقیق

در سال های اخیر نحوه گزارشگری و افشای اطلاعات حسابداری مؤثر بر تصمیمات استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی مورد توجه محقّقین حسابداری قرار گرفته است. بسیاری از تحقیقات اخیر به بررسی توان پیش بینی اقلام حسابداری پرداخته است. استفاده کنندگان از صورت   های مالی توجه بیشتر و عمیق تری به قدرت پیش بینی اقلام مندرج در این صورت ها داشته اند. از نظر تحلیل گران مالی، اقلام صورت های مالی با توجه به میزان توان پیش بینی در تصمیم گیری ارزش دارند.

اهمیّت و ضرورت تحقیق

در دنیای سرمایه گذاری، تصمیم گیری مهمترین بخش از فرآیند سرمایه گذاری است که طی آن سرمایه گذاران در جهت رسیدن به حداکثر منافع و ثروت خویش ، نیازمند اتخاذ بهینه ترین تصمیمات

می باشند. در این ارتباط مهمترین عامل فرآیند تصمیم گیری، اطلاعات است. اطلاعات می تواند برفرآیند تصمیم گیری تأثیر بسزایی داشته باشد. زیرا موجب اخذ تصمیمات متفاوت در افراد متفاوت می شود. در بورس اوراق بهادار نیز تصمیمات سرمایه گذاری متأثر از اطلاعات است. نظریه پردازان بازارهای اوراق بهادار، گزارشگری مالی را مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران می   دانند. به همین دلیل یکی از اهداف حسابداری و تهیه صورت های مالی فراهم کردن اطلاعات به منظور تسهیل تصمیم گیری است.

اهداف تحقیق

نظر به این که مدیران، تحلیل گران و سرمایه گذاران بیشترین توجه خود را به سود گزارش شده شرکت ها اختصاص داده اند به نحوی که از آن برای ارزیابی عملکرد شرکت استفاده می کنند و هم چنین با توجه به این که تصمیم گیری در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام برای سرمایه گذران از اهم امور تلّقی می گردد و گذشته از دیگر شواهد و اطلاعات، توان پیش بینی نرخ بازده سهام در اخذ چنین تصمیماتی بسیار تأثیرگذار می باشد، هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکت ها در دو مقطع زمانی می باشد.

فرضیه  های تحقیق

با توجه به اهداف تحقیق، سؤالات اساسی پژوهش و هم چنین چارچوب نظری تحقیق فرضیّات زیر تدوین و ارائه می گردد تا پس از جمع آوری اطلاعات، آن ها را برای تأیید یا رد مورد آزمون قرار دهیم:

فرضیات اصلی:

۱- بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام در سال ورود به بازارسرمایه رابطه  وجود دارد.

۲- بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام شرکت پس از یک سال از ورود به بازارسرمایه رابطه وجود دارد.

فرضیه فرعی:

نوع صنعت بر رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام تأثیر می گذارد.

تعریف واژه ها و اصطلاحات

بازارسرمایه

بازار سرمایه ، بازاری برای دارایی هایی با سر رسید بیش از یک سال (ابزار مالی بلند مدت)محسوب می گردد . از طریق انتشار اوراق بهادار توسط واحدهای متقاضی سرمایه که دارای فرصت های سرمایه گذاری مناسب تر و نیازمند به تامین مالی بلند مدت می باشند ، پس اندازهای افراد به سرمایه گذاری تبدیل می گردد.

عرضه عمومی اولیه:

در بازارهای اولیه، اوراق انتشار یافته توسط شرکت ها برای اولین بار عرضه گشته و بدین ترتیب دارایی های مالی شرکت یا منابع مالی بلند مدت مبادله و تشکیل سرمایه صورت می گیرد

بازده سهام :

بازده در فرآیند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می کند و پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب می شود. بازده ناشی از سرمایه گذاری برای سرمایه گذران حائز اهمیت است، برای این که تمامی بازی سرمایه گذاری به منظور کسب بازده صورت می گیرد. یک ارزیابی از بازده تنها راه منطقی (قبل از ارزیابی ریسک) است

بازده واقعی (تحقق یافته) :

بازدهی است که واقع شده یا بازدهی است که کسب شده و به وقوع پیوسته است

سرمایه گذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است. سرمایه گذاری نیازمند برنامه ریزی است. برنامه ریزی، امکان بهره برداری مناسب از فرصت های موجود را فراهم می آورد. برای افزایش اثر بخشی برنامه ریزی باید توانایی پیش بینی صحیح و مستمر را بهبود بخشید. پیش بینی عنصر کلیدی در تصمیم گیری های اقتصادی است.

سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، مدیریت و سایر اشخاص در تصمیم گیری های اقتصادی متکی به پیش بینی و انتظارات هستند. هم چنین توجه به بودجه سالانه شرکت، پیش بینی تولید، فروش و سود هر سهم آن و کنترل بودجه در گزارش های میان دوره ای و میزان تحقق پیش بینی ها، در تغییرات قیمت سهام تأثیر بسزایی دارد. شاید بتوان مهمترین عامل تأثیرگذار بر قیمت سهام را در پیش بینی سود هر سهم جستجو کرد. مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده   کنندگان از اطلاعات شرکت ها پیش بینی های سود ارائه شده توسط آن ها در فواصل زمانی معین است.

روش تحقیق

پژوهش حاضر از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. هم چنین تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق توصیفی ـ همبستگی است. در این تحقیق هدف، تعیین میزان رابطه متغیرهاست. برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیرها، شاخص های مناسبی اختیار می شود

شاخص های توصیفی متغیرها

به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده های آماری، لازم است این داده ها توصیف شود. هم چنین توصیف آماری داده ها، گاهی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن ها و پایه ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود.

نتیجه گیری کلی تحقیق

آن چه در جمع بندی و نتیجه گیری کلی آزمون فرضیه های تحقیق مبنی بر رابطه معناداری متغیر مستقل با بازده غیر عادی سهام شرکت ها در دو مقطع زمانی سال ورود به بازار سرمایه و یک سال پس از ورود و حضور در بازار سرمایه، در فاصله زمانی ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۷ می توان عنوان کرد، این است که متغیر خطای پیش بینی سود هر سهم رابطه خطی و مثبت با بازده غیرعادی دارد، و بیانگر محتوای اطلاعاتی متغیر سود است. و هم چنین متغیرهای کنترل در نظر گرفته شده در مدل رگرسیون معنی دار نیستند و تأثیری بر روابط بین متغیر مستقل و وابسته ندارند. هم چنین نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها به تفکیک صنعت، نشان دهنده تأثیر نوع صنعت، بر روابط بین متغیرهاست. نتایج به دست آمده در این پژوهش با مستندات اشاره شده در چارچوب نظری و تحقیق ادبیات مالی مطابقت دارد .